Chuyển dạ sinh non

 Chuyển dạ sinh non

• Sinh non là khi trẻ được sinh ra ở tuổi thai từ hết 22 tuần đến trước 37 tuần.

• Phân loại theo WHO 2014:

- Sinh cực non: < 28 tuần

- Sinh rất non: từ 28 – < 32 tuần

- Sinh non trung bình: từ 32 – 33 tuần 6 ngày

- Sinh non muộn: từ 34 – 36 tuần 6 ngày

- Thai gần đủ tháng: từ 37 – 38 tuần 6 ngày

- Thai đủ tháng: từ 39 – 41 tuần

II. YẾU TỐ NGUY CƠ

• Tiền căn sinh non

• Tuổi mẹ < 17 hay > 35

• Tình trạng kinh tế xã hội thấp

• Suy dinh dưỡng (BMI <18,6)

• Hút thuốc, uống rượu

• Đa thai, chuyển nhiều phôi trong thụ tinh ống nghiệm.

• Tử cung dị dạng

• Viêm cổ tử cung

• Hở eo tử cung, chiều dài kênh cổ tử cung ngắn…

III. CHẨN ĐOÁN

1. Lâm sàng

• Có 4 cơn gò tử cung trong 20 phút hay 8 cơn trong 60 phút, cơn gò sờ thấy được và gây đau.

• Cổ tử cung mở ≥ 2cm hoặc xóa trên 80%.

• Có sự thay đổi ở cổ tử cung được nhận định bởi một người khám trong nhiều lần khám liên tiếp.

Các dấu hiệu khác: ra nhớt hồng hoặc dịch nhầy cổ tử cung, đau thắt lưng, trằn nặng bụng.

2. Cận lâm sàng

• CTG: Theo dõi tim thai, cơn gò tử cung.

• Siêu âm ngả âm đạo đo chiều dài kênh cổ tử cung (< 25mm).

• Có thể xét nghiệm fetal fibronectin (fFN) (theo hướng dẫn của nhà sản xuất).

IV. XỬ TRÍ

1. Dự phòng

• Xác định nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao.

• Hướng dẫn sản phụ các yếu tố nguy cơ.

• Chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ dinh dưỡng.

• Không hút thuốc uống rượu, nghỉ ngơi nhiều, giảm vận động nặng.

• Hạn chế số lượng phôi chuyển ở những phụ nữ có hỗ trợ sinh sản nhằm hạn chế đa thai.

• Tầm soát và điều trị viêm cổ tử cung ở tuổi thai từ 24-28 tuần.

• Khâu vòng cổ tử cung hoặc dùng Pessary cổ tử cung dự phòng hoặc nếu có hở eo tử cung.

• Phòng ngừa bằng Progesterone (ở sản phụ có tiền căn sinh non, cổ tử cung ngắn):

- Sử dụng thuốc từ 16-36 tuần.

- Không tiền căn sinh non, chiều dài kênh cổ tử cung <20mm, tuổi thai < 24 tuần có thể dùng 90mg Progesterone dạng gel hay đặt 200mg Progesteron/ngày đến 34-36 tuần.

- Tiền căn sinh non từ 20-36 tuần: tiêm 17α Hydroxy progesteron caproate 250mg/ tuần hoặc đặt âm đạo 200mg Progesteron/ngày kết hợp khâu cổ tử cung nếu chiều dài kênh cổ tử cung < 25mm và tuổi thai < 24 tuần.

2. Điều trị

Mục tiêu điều trị

• Cho phép can thiệp kịp thời các trường hợp sinh non (giảm bệnh suất và tử suất cho thai nhi).

• Đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi

• Hạn chế nhập viện các thai kỳ không có nguy cơ sinh non cao.

• Có thời gian dùng đủ liều corticosteroid cho tuổi thai từ 24-34 tuần.

Hỗ trợ phổi:

- Thường quy cho thai 28-34 tuần.

- Thai 26-28 tuần: cân nhắc tùy trường hợp.

Nguyên tắc điều trị

• Hướng dẫn sản phụ nằm nghỉ ngơi tuyệt đối, không kích thích đầu vú và tránh giao hợp .

• Ăn uống hợp lý đầy đủ dinh dưỡng. Ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc để tránh táo bón.

• Dùng thuốc cắt cơn gò trong vòng 48 giờ, cố gắng trì hoãn cuộc sinh ít nhất 24 giờ.

• Không phối hợp nhiều loại thuốc cắt cơn gò cùng lúc.

• Không điều trị dọa sinh non cho thai từ 36 tuần trở lên.

• Hỗ trợ phổi thai bằng corticosteroid.

• Phối hợp với BS sơ sinh chuẩn bị phương tiện hồi sức và chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng.

Điều trị cắt cơn gò bằng thuốc

• Chống chỉ định tuyệt đối

- Nguy cơ cho mẹ và thai do kéo dài thai kỳ hay nguy cơ do thuốc cao hơn nguy cơ sinh non.

- Thai chết trong tử cung.

- Thai dị tật bẩm sinh nặng.

- Thai suy cấp.

- Tiền sản giật nặng hay sản giật.

- Nhiễm trùng ối.

• Chống chỉ định tương đối

- Xuất huyết trước sinh nhiều (cân nhắc trong nhau tiền đạo).

- Thai suy dinh dưỡng nặng trong tử cung

- Đái tháo đường phụ thuộc insulin (có thể dùng Atosiban)

- Đa thai (tăng thể tích huyết tương, cường aldosteron) nguy cơ thuốc tác động nặng lên tim mạch, phù phổi cấp nên không sử dụng

Nifedipine và Salbutamol.

- Ối vỡ non.

3. Dùng corticosteroid

• Chỉ định: Tuổi thai từ 24-34 tuần. Dùng thuốc 1 đợt duy nhất.

- Thường quy cho thai 28-34 tuần.

- Thai 26-28 tuần: cân nhắc tùy trường hợp.

• Chống chỉ định sử dụng Corticosteroid: không thể trì hoãn hoặc không nên trì hoãn chuyển dạ trong 48 giờ hay tuổi thai > 34 tuần hay tỉ lệ Leucithin/ Sphingomyelin >2.

- Betamethasone 12mg TB 2 liều cách nhau 24 giờ

- Hoặc Dexamethasone 6mg TB 4 liều cách nhau 12 giờ